Soru: Selamun aleyküm hocam, çoğu zaman karşıma çıkan ve epey zamandır sormayı düşündüğüm bir soru: Allah celle celâlühû için karar vermek ifadesi kullanılır mı? Mesela “Ne yapalım Allah böyle karar vermiş denilebilir mi?” Cevaplarsanız çok memnun olurum.
Cevap: Ve aleyküm selam kıymetli kardeşim.
Sorunuza müşahhas olarak cevap vermeden önce dilerseniz bu konuda kaide niteliğinde bir hususu belirtelim: Ulema, Allah ﷻ hakkında kullanılacak isim ve fiillerle ilgili bahusus “noksanlık vehmettirmemesi” esasını baz almıştır. Örneğin İmam et-Teftâzânî, “istihza, mekr” gibi fiillerin Allah’a ıtlak edilmesine gerekçe olarak bu fiillerin belli ayetlerde Allah ﷻ’a isnad ediliyor oluşunu delil getirmenin doğru olmayacağını bilakis bu konuda belirleyici olan unsurun Rabbimiz için söylenecek isim veya fiillerin tazim ifade etmesi olduğunu belirtmektedir.[1]
Binaen aleyh ‘karar vermek’ fiili hem hiçbir nasta Allah ﷻ’a ıtlak edilmemekte hem de manası itibarıyla noksanlığı çağrıştırabilecek hüviyettedir. Nitekim bildiğiniz üzere karar vermek, öncesinde düşünmeyi, sonuca giden yolda önümüze çıkan ihtimallerle ilgili şüphe içine düşmeyi ve belli bir zaman sonra meseleyi sonuca bağlamayı düşündüren bir eylemdir. Allah ﷻ hakkında bu ifadenin kullanılması, meydana gelen hâdiseyle ilgili Rabbimizin de böyle bir aşama geçirdiği veya geçirebileceği ya da geçirmesinin mümkün olabileceği şeklinde bir manayı tazammun etmektedir.
Bu sebeple diyebiliriz ki, ‘karar verme’ ifadesinin Cenab-ı Hak için kullanılması doğru olmayacaktır.Bunun yerine ‘Rabbimiz böyle hükmetmiş, takdir buyurmuş’ ifadelerini kullanmamızın doğru olacağı izahtan varestedir.
[1] Sa‘duddin et-Teftâzânî, Şerhu’l-Makâsıd, Dâru’l-Me‘ârif, 1981, II/171.