Soru: Es-Selamü Aleyküm hocam! Size bir sorum olacak: Bazıları Kur’an-ı Kerim’e abdestsiz de olsa dokunmanın caiz olduğunu ve bu konu hakkında kesin bir delil bulunmadığını söylüyorlar. Bu konu hakkında bilgi verirseniz seviniriz. Rabbim razı olsun, Allah’a emanet…
Cevap: Ve Aleyküm Selam ve Rahmetullah! Öncelikle; bu şekildeki mühim bir bahsi dile getirdiği için soru sahibi tebrike şayandır. Sorunun cevabına gelince; Abdestsiz bir şekilde Kur’an-ı Kerim okumanın caiz olacağını söyleyenler meseleye bütüncül bakmamaktadırlar. Sözgelimi onlar, Mushaf’a abdestsiz tutmanın Kur’an-ı Kerimde[1] geçen “O elbette değerli bir Kur’andır. Korunmuş bir kitaptadır. Ona, ancak temiz olanlar dokunabilir” şeklindeki ayetle sabit olabileceğini söylemektedirler. Ve aynı zamanda ayette geçen ve “ona” diye tercüme ettiğimiz “hüve” zamirinin kitab-ı meknun’a/korunmuş kitab’a döndüğünü söylemek suretiyle[2] konunun “abdestsiz mushaf’a tutma ile bağlantısını kesmektedirler.
Her ne kadar “Kur’an-ı Kerim’e abdestsiz tutma” konusu sadece bu ayetle ispat edilmiyorsa da, bizler bir anlık bunun böyle olduğunu farz etsek dahi ayette geçen zamiri Levh-i mahfuza göndermekten öte Kur’an-ı Kerim’e göndermenin daha zahir olduğu açıktır.[3]Belki İmam Kurtubi’nin de belirttiği gibi bu şekildeki bir mana azhardır.[4] Ebu Bekir el-Cessas bu konuda şu şekilde bir ayrım yapmaktadır: Şayet ayet-i kerime zahiri gereği nefye/olumsuzluğa yorulacak olursa ayette geçen Kur’anın Allah katındaki Kuran olması ve ona dokunanların da “melekler” olması evladır. Ancak ayet, haber suretinde olmasına rağmen” nehye/yasaklamaya yorulacak olursa o halde bizi de kapsayıcı olur.[5] Bunun böyle olmasıyla birlikte, mushaf’a abdestsiz tutulamayacağını savunanlar bu ayetteki delalet ihtimalini bir takım hadis rivayetleri ile kaldırmaktadırlar. Nitekim:
أَنَّ فِي الْكِتَابِ الَّذِي كَتَبَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لِعَمْرِو بْنِ حَزْمٍ أَنْ لَا يَمَسَّ الْقُرْآنَ إِلَّا طَاهِرٌ
“Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)’in Amr İbn Hazm’a yazdığı mektupta Kur’an’a ancak temiz/abdestli kişilerin dokunabileceği yazılı idi”[6] şeklindeki rivayet delaleti açısından Kur’an’a abdestsiz kimselerin tutmasının yasak olduğunu açıkça ifade etmektedir. Ayrıca Hz. Ömer (RadıyallahuAnh) Müslüman olmadan önce, kız kardeşi ve eniştesinin Müslüman olduğu şeklindeki haber kendisine verilince onların yanına gitmiş ve onlarda “Ta Ha” süresini okumaktalarmış. Hz. Ömer okuması için onlardan bu süreyi istediğinde kız kardeşi “Sen temiz değilsin, ona ancak temiz olanlar tutabilir kalk, guslet” diyerek bu teklifini reddetmiştir.[7]
Netice olarak söylememiz gereken şey Kur’an’a abdestsiz tutulabileceğini Davud ez-Zahiri ve İbn Hazm’ın dışında kimse söylememiştir. Mu’teber dört mezheb imamları ve onların yolunu ta’kib eden müteahhir ulema Kur’an’a abdestsiz bir şekilde tutmanın caiz olmayan bir iş olduğu hükmünde ittifak halindedirler.[8] Aksini iddia edenler Zahid el-Kevseri’nin “Nazratün Abire”sinde[9] İbn Ebi Able’den naklettiği “الرأي الشاذ انما يحمله الرجل الشاذ”/ Şaz görüşü şaz adamlar taşır” sözünün muhatabıdırlar. Vesselam…
[1] Kuran, Vakıa 79
[2] İmam Ferra dahi Meani’l Kuran’ ında bu zamirin Levh-i mahfuza döndüğü şeklindeki bir tefsiri İbn Abbas’a dayandırmaktadır. Bkz. Meani’l Kur’an 5/77
[3] Ebu’l- Hayyan el-Endülüsi, el-Bahru’l Muhit 8/213 D.K.İ, Beyrut-Lübnan 1993 B.1
[4] Ebu Abdillah el-Kurtubi, el-Cami’ li Ahkami’l Kur’an, 20/221 Müessesetü’r-Risale, 2006 B.1
[5] Ebubekir er-Razi el Cessas,Ahkamu’l Kur’an 3/416 Daru’l Kitabi’l Arabi
[6] Muvatta’ Kitabu’l Kur’an, 2/278 No 280
[7] Bkz. Zeylai, Nasbu’r-Raye, 1/199 Müessesetü’r Reyyan, (M. Avvame tashihli nüsha) Geride geçen Amr İbn Hazm rivayeti ve bu konuyla alakalı diğer nakiller ve tahriçleri için bu kitabın 196-199 sahifeleri mütalaa edilebilir.
[8] Malik, Muvatta’,Kitabu’s Salat, Babu’r-Recul yemessu’l Mushaf…99 No: 296-297 et-Ta’liku’l-Mümecced ile…
[9] M. Zahid el-Kevseri, Nazratün Abire “es-Sünne ve Sübutu’l Akide bölümü- S. 107 Asitane-İstanbul